|
| |
|
| |
Bu yazıda geçen fikirler birer kanaattirler. - Hasan Fatih ŞİMŞEK
Duymuşsunuzdur ya da izlemişsinizdir insan icadı robotların dünyayı ele geçirişini. Sözgelimi geçmişlerden hatırladığımız Terminatör ya da I,Robot gibi filmler. Bu ve buna benzer filmlerde işlenen temel nokta yapay zekanın insanı kontrol(cebir) altına alabilmesidir. Bu sonuca ise öğrenebilme becerisinin robota öğretilmesi baz alınarak ulaşılmaktadır. Bir robot eğer öğrenebilme becerisine bir insan gibi sahip olursa insanlık tehdit altına girer derler. Diyenlerden biri de Stephen Hawking. BBC'ye konuşan Hawking yapay zekanın çok geliştiğini ve insan zekasını geçebilecek bir düzeye gelmesinden endişe duyduğunu söyledi. İnsan elinden çıkma bir ürün insanı sizce geçebilir mi? Gelin birlikte irdeleyelim.
Öncelikle bilgisayara yenilen satranç ustalarını düşünelim. Bir geliştiricinin yaptığı satranç oyununa bir insan yenilebiliyor. Peki ama insan icadı bir eser nasıl olur da insanı alt eder? Bunu anlamak çok da zor değil. Denebilir ki bu oyunu yapan adam epey zeki bir algoritma kullanmış ki birçok insan bu algoritmayı geçemiyor. Buraya kadar her şey tamam. Peki eğer bu yazılıma bir de bu işi programlayan adam yenilirse n’olur? Bu ne anlama gelir? İşler daha da ilginç bir hale gelir değil mi? :) Bir de oyunu geliştiren adamın her denemesinde yenildiğini varsaysak...? Yani hiçbir şekilde kendi yaptığı yazılımı yenemese...?. Sizce bu varsayım mümkün mü? Bence mümkün. Fakat bu, başlıkta yazdığım cümleyle çelişen bir durum değildir. Yapay zeka insanı geçemez de ısrarlıyım. :) Neden böyle düşünüyorum biraz sonra açıklayacağım. İkinci olarak Japonların yaptığı bir robotu ele alalım. Varsayalım ki bu robot bir suikastçi "eğitimi" almış olsun. Ve teknolojik olarak bir insan kadar esnek harekete sahip olsun. Bu robot salıverildiğinde artık hedef doğrultusunda bir suikast girişiminde bulunmaya doğru yol almış olacaktır. Robotun yapay zekası öğrenme becerisine sahip olduğu için diyelim ki beklenmedik bir öğrenme sonucunda hedefini "bilinçli" olarak değiştirip geliştiricisini hedef tahtasına oturtsun. Sizce bu saklanma ustası robot hedefinden ustaca saklanarak suikasti gerçekleştirebilir mi? Robotu geliştiren ekibe rağmen...? Bence evet. Çünkü geliştiricileri tüm imkanlarını seferber etseler de yenik düşmeleri pek muhtemel. Tıpkı satranç oyununu yapan adamın satranç oyununa yenilmesi ve bir daha da hiç yenememesi gibi.
Peki o zaman nasıl olur da yapay zeka insanı geçemez diyebiliyorum? Bunu şöyle açıklayabilirim: Bir web geliştiricisi takımı diyelim ki arama motoru geliştiriyor olsun. Takımdan istenen talepler o kadar fazla olsun ki bu takımdaki geliştiriciler hem zihni zorlayan bu talepleri hem de ayakları üzerinde durabilen bir arama motorunu geliştirebilmek için kendilerini kassınlar, beyin fırtınaları yapsınlar. Bu süreci şöyle bir benzetme ile düşünürsek daha anlamlı olacak diye düşünüyorum. Bir dağcının daha önce hiç çıkılmamış karlı ve buzlu bir dağa tırmanması benzetmesini ele alalım. Bu benzetmeyi geliştirici takımın algoritma kurma çabası ve süreci olarak düşünelim. Dağcının dağın zirvesine varmasını ise çözümün bulunup algoritmanın çalışıyor olması, yani arama motorunun tamamlanması olarak düşünelim. Dağcı daha önce hiç çıkılmamış dağa çıktı mı? Evet, çıktı. Peki bir dağın diğer yamacından kontrollü olarak indikten sonra yine çıkabilir mi dersiniz? Muhtemelen evet dersiniz. Çünkü tecrübe kazanmıştır. Fakat unuttuğunuz bir şey var. Bu dağa daha önce hiç çıkılmadı. Dolayısıyla dağcı bu karmaşık ve bir o kadarda zor dağda öğreneceği ne varsa dağa çıkarken öğrendi. İşte şimdi düğümün çözüldüğü noktaya geldik. Bu dağcı eğer çıkarken edindiği tecrübeleri bir şekilde not almadı ise zamanla çıkışın zor yanları ya da imkansız yanlarını unutacağı gibi aynı zamanda çıkış rotasını da unutacaktır. Bir sonraki denemesinde bu unutmuş haliyle çıkmayı denediğinde ise bir bakmışsınız çıkamayacaktır. Burada dikkat çektiğim nokta dokümantasyondur. Karmaşık bir algoritma geliştirilebilir. Süper olabilir. Fakat dökümantasyon yapılmamışsa ya da iyi yapılmamışsa arama motorunun konrolü elden gayet güzel çıkabilir. Yani sürdürülebilirliği yok olur. Veyahut bir satranç uygulaması geliştiren yapımcı kendi yaptığı oyuna gayet güzel yenilebilir. Çünkü oyunu yapan geliştirici algoritmayı geliştirirken büyük efor sarfetmiştir ve varabileceği belki de en uç noktaya varmıştır. Her zaman o noktaya varabilir diye bir kaide yoktur. Tıpkı bir şairin aklına muazzam bir mısra dizisinin gelmesi ve onu not almayıp sonra unutması ve sonrasında mısraları hatırlayamasa da hatırladığı aynı muazzamlığa sahip bir şiir bir türlü yazamaması gibi.
Arama motorunu geliştiren ekip dökümantasyonu iyi tutmazsa kendi yaptıkları ürünü idare edemez duruma geleceklerdir. Milyonlarca satırlık kod yığınını tekrar baştan sona inceleyerek belki işin içinden çıkabilir, vaziyeti kurtarabilirler. Bu durum için en azından kodları ellerinde denebilir. Peki ama bir robot elden çıkınca, kodlarına ulaşamayınca ve kodlamalarının yedekleri de silindiğinde ne olur dersiniz? Yapay zeka insanı yener mi? Yener, ama bu şu anlama gelmez: "Yapay zeka insanı geçebilir". Bu ifade mantıksızdır. Bir bilgisayar insandan daha hızlı hesap yapıyor. Doğru. Fakat onu icat eden bir insandır. En ince derinliklerine kadar bilen kişi bir insandır. İnsan olmasa bilgisayar olmayacaktı. Üretimde başlangıç, insan elidir. Üretimden sonra teknolojinin gücü insanı geçti diyemeyiz, çünkü o güç şöyle veya böyle insanın elindedir. Makinanın değil. Şöyle veya böyle dedim, çünkü belki gücün kontrolü unutulabilir. Bu durumda bunun sebebi ancak insanın işini iyi yapmaması, dökümantasyonu iyi tutmaması olabilir. Makinanın gücü ele geçirmesi değildir.
Gelecekte Allah nasip ederse filmlerdeki gibi bir robot teknolojisine sahip olunduğunda ve bu robotlar savaş için geliştirilmiş olduğunda ters bir durumda makinaların insanları, hatta geliştiricileri kontrol altına alması yapay zekanın insanı geçtiğini göstermez. Bu, şairin mısraları unuttuğunu gösterir. Tabi böyle bir senaryoda şair mısraları unutmuş olabilir, hatırlayamayabilir, ama bir başka şaire Allah o mısraları verebilir. Dolayısıyla kurtuluş da mümkün. :) İnsanı yapay zeka karşısında, yani kendi fikir düzeyi karşısında ancak kendi kusuru yenilgiye uğratır. Bu kusur, işini doğru yapmaması, yani dökümantasyonu iyi tutmamasıdır. Yapay zekanın ipleri eline alması değil! Yapay zeka gelecekte, makinayı insandan soyutlar ve yeni bir ırk olur diye mi düşünüyorsunuz? Mesela Stephen Hawking anlaşılan böyle düşünüyor. Bir öğrenci olarak bir profesörü yargılamak biraz gülünç görünse de katılmıyorum demek zorundayım. Çünkü ne kadar makina insansı niteliklere sahip olursa olsun onu yapan insandır. Yani makinanın en ince ayrıntısına kadar her şeyini bilen insandır. Dolayısıyla hakim güç elbette insandır. Makinanın zekiliği insanın beyin fırtınası yaptığı anlardan en üst noktaya ulaştığı anla orantılıdır. Dolayısıyla ortada iki ayrı ırk ve rekabetten söz etmek mantıksızdır. Çünkü bir tarafta insan varlığı var bir tarafta ise geliştirici ekibin ortak aklının fikir düzeyinde olan teknolojiye sahip ruhsuz bir ürün. Bir rekabetten söz edilecekse o da insanın kendisiyle olan rekabetinden başka bir şey olamaz. Bilmem siz ne düşünürsünüz? |
|
|
| |
Bu yazı 02.02.2015 tarihinde, saat 05:04:26'de yazılmıştır.
22.08.2024 tarihi ve 19:51:24 saatinde ise güncellenmiştir. |
|
|
| |
|
Yazar : Hasan Fatih ŞİMŞEK |
Görüntülenme Sayısı : 4177 |
|
|
|
|
|
| |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
| |
|
| |
|
|
